Uçaklarda Otomatik Pilot

1. Seyahat aracı, yük taşıma aracı gibi görevlerde kullanılan vasıtalardan biri de uçaklar. Uçaklar, havayolu sektörünün en başında yer alan araçlardan bir tanesi, kendisi bir araç olması nedeniyle her aracı kullanan birinin olması gerektiği gibi uçakları da kullanan pilotlar var. Fakat, havayolu araçlarını diğerlerinden ayıran özelliklerden bir tanesi de otomatik pilot özelliği. Tabi ki sadece uçaklara has olmayan bu özellik, çeşitli uzay araçları ve teknelerde de kullanılabiliyor. Günümüzde araca yüklenen yazılım ve kodlamalar sayesinde araç, bir kumanda edene ihtiyaç duymadan rotada kendi hareketini yapabiliyor.

Otomatik Pilotun Tarihi

Asıl üretim amacı uzun yolculuklarda pilotun yorgunluğunun en aza indirgenmesi amacıyla pilota çeşitli bölümlerde yardım etmek olan otopilotların geçmişi, sanıldığı kadar yakın bir tarihten ibaret değil. Zamanın teknolojisi ve imkanları sınırlı olsa da, hava araçlarında otopilotları 1912 yılından itibaren görmeye başlıyoruz. Sperry Corporation tarafından üretilen bu otopilotlar belli bir seviyede ve rotada uçağın pilotun kumandası olmadan kullanımını sağladı. Ancak yine de; uçağın dümen bölümünü kontrol ederken kanatlara etkisinin olmaması kendisini kullanışsız hale gelmesini yol açtı.

Otomatik Pilot Nasıl Çalışır?

Günümüz teknolojisinde otomatik pilot, arızalanmadan veya hava koşulları kötü olmadan, bir uçağın kalkışından inişine kadar götürebilir. Hava koşullarının kötü olması olarak nitelendirdiğimiz durum otomatik pilota zarar verebilecek yıldırım, aşırı yağış gibi durumlar. Pilotları olumsuz etkileyen sis gibi koşullarda otomatik pilotun kullanımı gayet normal. Hatta gereken durumlarda iniş anında da yardımcı olabiliyor, ki bunu da bir yazılım ile yapıyor. Instrument Landing System (ILS) yani “Araç iniş sistemi” denilen entegre sistemle bir uçak kendi irtifasını, hızını ve iniş şeklini belirleyebiliyor. Fakat yine de piste temas pilot tarafından yapılıyor. CatIIb veya autoland denilen bu işleme pilot zorda kalmadan ihtiyaç duyulmaz. Modern otopilotlar, uçağın “Uçuş Yönetim Bilgisayarı” FMS ile beraber çalışır.

Yenilenen teknoloji ve ilerleyen zamana bağlı olarak otopilotların da geliştirilmesi söz konusu. Mevcut CatIIb sisteminin bir adım ilerisine gidilerek CatIIc sistemleri geliştiriliyor. Şimdilik çoğu uçakta kalkış ve iniş hareketleri pilota ait. Ama dediğimiz gibi CatIIc’den sonra gelecek teknolojinin ardını göremediğimiz için, ilerleyen zamanda hiç pilotu olmayan uçaklar neden görmeyelim?

Otomatik pilotu sadece uçaklarla veya uçan araçlarla kısıtlamamak lazım. Artık hayatımıza giren otonom araçlarla trafikte şoförsüz arabalar görüyoruz. Bunu havayolunda dışarıdan bakarak gözlemlemek zor olsa da, tıpkı otonom araçlarda olduğu gibi uçaklarda da yapılabilecek çalışmalar olabilir. Çünkü teknolojinin hızına yetişmek, kimsenin adına kolay değil.

*Otopilot ile gerçek pilotun arasındaki kontrol farkının simüle edilmiş halini aşağıdan ulaşabilirsiniz:

Kaynakça:

• http://boardinginfo.com/
• https://www.wikipedia.org/