Triger Kayışı Nedir ve Ne Zaman Değiştirilmelidir?

Triger kayışı içten yanmalı motorlarda ana rol oynayan parçalardan biridir. Bir aracı çalışır durumda tutmak için son derece önemlidir. Triger kayışının görevi, krank mili ve kam mili dönüşümünü uyumlu hale getirmektir. Aracımızın pistonları ve supapları triger kayışı sayesinde senkron bir şekilde çalışacaktır.

Triger Kayışı Nedir ve Nasıl Çalışır?

Aracınızın kaputunun altında bir triger kayışı veya zinciri olsa da çalışma prensibi aynıdır. Triger kayışı krank milinden aldığı hareketi kam miline iletir. Bu iletimle birlikte hava ve yakıt karışımının silindire girmesine izin veren supapları açar ve kapatır. Silindir içindeki pistonların hareketi sonucu dönen krank mili ve onunla birlikte kam milinin senkron çalışmasını sağlayan ise triger kayışıdır. Krank mili ile kam milinin hareketlerinin zamanlaması bu noktada oldukça önemlidir. Bunun yanı sıra triger kayışı devir daim pompasının hareket etmesini sağlar. Böylece motor soğutma sıvısının sistem içinde dolaşımını sağlar. Bir triger kayışı tipik olarak kauçuktan yapılır fakat bazı kayışlar bunun yerine poliüretan veya neoprenden yapılmaktadır. Kayışın yapısı fitilli liflerle sağlamlaştırılır ve dişli yüzey bir kumaş kaplama ile takviye edilmiştir. Kauçuk, yüksek sıcaklıklarda ve motor yağı ile temas halinde olduğu durumlarda bozulabilmektedir. Bazı durumlarda takviye iplerinin ömrü su ve antifrizden de etkilenir. Bu nedenle kayışın suyu hızlı bir şekilde tahliye edebilmesi oldukça önemli olmaktadır.

Triger Kayışının Kopması Durumunda Neler Meydana Gelir?

Bu durum eğer kayış değişim tarihlerine uyulmadığında sürücülerin karşılaşacağı durumlardan biridir. Araç çalışır durumda iken bu kayış kopma olayı meydana geldiğinde oluşacak durum şu şekildedir. Öncelikle krank mili ve kam mili arasındaki bağlantı ortadan kalkacağı için emme ve egzoz supapları son konumlarında sabit kalacaktır. Pistonlar ise hareketine bir süre daha devam edeceği için yukarı aşağı hareket eden piston, eğer açıkta kalan bir supap var ise buna hasar verecektir. Supabın yamulması, kırılması gibi durumlar meydana gelecektir. Eğer sürücü durumun triger kayışından olduğunu anlamayarak duran araca tekrar marş yapması durumunda ise maalesef hasar daha da çok artacaktır. Bu noktada yapılması gereken kayışın kopması ile birlikte gelen sesi tahmin edip aracı güvenli bir noktaya çekmek ve tekrar marş yapmaktan sakınmaktır. Bu nedenle triger kayışlarının değişim tarihlerini ihmal etmeden yenilemek en güvenli yol olacaktır.

Triger Kayışı ve Triger Zinciri Arasında Bir Fark Var mıdır?

Triger kayışı ya da triger zinciri çalışma prensibi olarak aynıdır. Aracınızda triger kayışı ya da zinciri olmasının sebebi aracınızın model, marka ve yaşı ile alakalıdır. Triger zincirleri, 1990’lardan beri üretilen otomobil motorlarında daha yaygın hale gelmiştir. Bunun temel nedeni kauçuk kayış kullanımının belli periyotlarla değiştirilmesi durumudur. Genel bir değerlendirme yaptığımızda zincir tipli trigerin uzun ömürlü olması, yüksek torka dayanması ve aşınmaya dayanıklı olması ile ön plana çıkmaktadır. Zincir trigerlerinin yüksek bakım maliyeti, sesli çalışması ve araç yüksek hızlarda iken kırılması durumunda oluşturacağı hasar dezavantajları olarak görülmektedir. Kayış tipli trigerler ise hafif olması, maliyetinin düşük olması, yağlanmaya ihtiyacı olmadan sessiz bir şekilde çalışması avantajlı noktalarıdır. Dezavantajları ise daha kısa ömürlü olmaları, yapısal olarak deformelere açık olması ve kopması halinde supaplarda oluşacak zararlar söylenebilmektedir.

Triger Kayış ve Zincirleri Hangi Periyotlarla Değiştirmeliyiz?

Kayışlar ve zincirler üretici marka tarafından belirlenen belirli periyotlarda değiştirilmelidir. Triger seti içerisinde kayış, devir daim rulmanı ve gergi rulmanını bulundurur. En çok aşınan kayış olmaktadır. Kayışların 4 yıl ya da 90.000 km gibi aralıklarla değiştirilmesi tavsiye edilmektedir. Triger zincirleri ise kullanım ömrü olarak daha uzun periyotlara sahiptirler. Nissan Qashqai J11 model aracı referans alarak baktığımızda ise zincir tip trigerin 300.000 km yani 10 yılda bir değişim süresi vardır. Aracın manuel ve otomatik olması durumuna göre bu değerler değişebilmektedir. Bu noktada zincir trigerler için kullanılan yağın kalitesinin önemli bir yeri vardır. İkinci el araçlar için ise bir değerlendirme yapmak çok sağlıklı olmamaktadır. Triger kayışının aşınma durumuna göre bir yorum yapmak mümkündür. Fakat bu metot kesin bir değişim tarihi vermemektedir. Bu nedenle ikinci el araç alımlarında özellikle bakım kaydı bulunmadığı durumlarda triger kayışlarının değiştirilmesi tavsiye edilmektedir.

Kaynakça

• wikipedia.org