Prototip Nedir?

Eylül 9, 2020Eylül 9, 2020 admin 0 yorum prototip, Üretim

Mühendislik deneyimleri sonucu ortaya çıkartılan ürünlerin geliştirilmesi ve iyileştirilmesi anlamında en önemli süreçlerden olan prototip süreci sektörel anlamda büyük önem arz etmenin yanı sıra gün geçtikçe büyük önem arz etmektedir.

Prototip, bir kavram ya da süreci test etmek ya da çoğaltılmış ve öğrenilecek bir şey gibi davranmaya yönelik inşa edilmiş, bir ürünün erken örneği, erken modeli ya da sürümüne denir.

Prototipleme süreci bir final ürün değil, ürünün o aşamada finale mümkün olan en yakın halidir. Ana amacı, ürünün akışının düzgün ve tutarlı olup olmadığını test etmektir. Prototip oluşturmanın bir kaç yolu vardır. Örnek olarak bunlardan biri kağıt üstünde statik çizim ve bir diğeri de dijital ortamda dinamik şekilde oluşturmaktır.

Prototip, tasarım aşamasından sonra gelir. Mantık olarak malzeme seçiminden önce prototipleme yapılır. Böylece seçilecek malzemeler daha sağlıklı ve doğru şekilde kararlaştırılmış olur. Prototipte yanlış görülen geometriler, tasarım aşamasına dönülerek düzeltilir, müdahale edilir. Prototipler genel olarak boyanabilen ve talaşla işlenebilirlikte problem yaratmayacak malzemeler ile oluşturulur. Böylece maliyet fazlalığı oluşmaz. Prototip ister tek parça, ister çoklu parça, istenirse de mekanik olarak hareket edebilen birleştirmeler olarak oluşturulabilir. Parçalar arasında fark yaratmak için her parça kendine has renklerle boyanır. Böylece prototipin görünümünün daha anlaşılır olması sağlanır. Prototipler günümüzde özel prototip makineleri ile oluşturulabilir. Bu makineler prototipi çekirdekten, katman katman yüzeye çıkarak oluşturur. Bu işlem oldukça kısa zaman aldığından endüstride kullanımı hızla artmaktadır.

Prototipe Neden İhtiyaç Duyulur?

Eski imalat usullerinde prototipe pek ihtiyaç duyulmazdı. Bunun nedeni zaten ürünün kademe kademe oluşturularak üretilmesiydi. Bilgisayar destekli tasarım teknolojilerinin gelişmesiyle üretim süreci değişti. Tasarımdan direk ürün elde edilmesine imkan yaratıldı. Buda ürünün prototipinin oluşturulması gerekliliğine zemin hazırladı. Tasarım sonrası ürünün prototipi oluşturularak geometrilerin düzgün ve üretilebilir olup olmadıkları sınanır. Eğer tasarlanan ürün üretilmesine imkan verilmeyen geometrilere sahip ise düzeltilir. Ayrıca bilgisayar ortamında esnek görülen geometrik hatlar gerçekte o kadarda esnek gözükmüyor olabilir. Bunu öngörmek içinde prototipe ihtiyaç duyulur.

Prototipin Avantajları Nedir?

Prototipleme ile imal edilecek ürün; üretilebilir, kaliteli, çalışır, kullanılabilir, güvenli ve şık bir halde tasarlanmış olur. Prototipleme yöntemi ile giderilen sorunlar, sıkıntılar ile üretim basamağında hiçbir sorunla karşılaşılmaz yada bu sorunlar en aza indirgenir.

Prototipin Dezavantajları Nedir?

Ürün henüz tasarım aşamasındayken elle tutulur, gözle görülür hale gelir. Ürünü tasarlayan kişi bu ürünü elle tutulur gözle görülür halde gördüğü an bilinçaltı o ürüne onu bağlar ve daha farklı fikirlerin, geometrilerin uygulanmasını sınırlar. Çevredeki diğer aygıtlar ile prototip arasında ilişki kurulur. Buda ürünlerin birbirine benzemesine yol açar. Ürün çeşitliliği ve geometri farklılıklarında azalmalar görülür.

Sektörde Prototipin Yeri

Bilgisayar destekli çizimlerin her işletmede kullanılması ile prototip ihtiyacı artmaya başladı. Kimi firmalar kendi içerisinde prototipleme araçlarını temin ederek bu boşluğu giderdiler. Bu boşluğu gidermeye imkanı olmayan kuruluşlar ya prototip yapmadan üretimlerini sürdürmeye devam ettiler yada prototip hizmeti sağlayan firmalarla birlikte çalışmalarını sürdürdüler. Prototipe önem vermeyen firmalar başarı grafiklerini pek yükseklere çekemediler.

Özel prototip makineleri ihtiyacı doğdu. Prototip hizmeti sağlayan işletmeler kurulmaya başlandı. Prototipleme uygulamalarının gelişmesi ile buna zıt anlamlı denilebilecek bir kavram daha çıktı. O da “tersine mühendislik” .

Kısacası imalat sanayide prototipleme ayrı bir yere sahip oldu. Prototipsiz üretimlerde hatalar çıkması sebebi ile firmalar maddi hasarlara uğradı ve devamlılık sağlayamadı ya da sağlamakta güçlük çekti, gelişemedi.

Model ve Prototipin Farkı

Model; tasarımı yapılan ürünün kinematik, geometrik ve dinamik benzerlik kuralları çerçevesinde belli bir ölçekte küçültülerek oluşturulur. Boyutsuz sayılar ve ölçekler kullanılarak aynı şartlar yaratılır. Modelin testi yapıldıktan sonra büyük oranda ürün hakkında bilgi sahibi olunur. Modeller, araştırma geliştirme faaliyetlerinde çok fazla maddi avantajlar sağlar. Mühendislikte modelleme çok önemlidir.

Prototip; tasarımı yapılan ürünün, bire bir ölçeklerde ve en ilkel biçimde oluşturulmasıdır. Modelde edinilen bilgilerle yaratılır ve son testler yapılır. Gözden kaçabilecek her şey kontrol edilir ve son geliştirmeler yapılır. Bu yollar izlenerek, seri üretime geçecek son ürün ortaya koyulur.