Kurşuna Dayanıklı Mı? Kurşun Geçirmez Mi?

Ağustos 1, 2023Ağustos 1, 2023 Akif KÜÇÜKAYDIN 0 yorum balistik, kurşunadayanıklı, kurşungeçirmez, lamine, otoklav, pc, pvb

Günümüzde silahlı saldırılardan korunmanın birçok farklı yolları vardır. Bu yollardan birisi de aracımızı veya bulunduğumuz alanı kurşuna karşı mukavemetli bir cisimle kaplamaktır. Bu mukavemetli cisimlerden bir tanesi de camdır. Peki ama cam gerçekten kurşun geçirmiyor mu yoksa kurşuna karşı dayanıklılık mı gösteriyor? Gelin birlikte inceleyelim.

Nedir?

Kurşun geçirmez cam, sıradan camdan çok farklıdır. Bu cama kurşuna dayanıklı cam demek daha doğru olacaktır. Çünkü hiçbir cam tamamen kurşun geçirmez değildir. Kurşuna dayanıklı camlar, kurşunun enerjisini absorbe eden çok katlı camlardır. Kurşuna dayanıklı camın patentini ilk olarak 1909 yılında Fransız kimyager Edouard Benedictus aldı. Benedictus, iki cam katmanının arasına bir tür plastik çeşidi olan selüloit koyarak lamine güvenlik camının ilk örneğini yapmıştır. 1936 yılına gelindiğinde ise Earl Fix tarafından lamine camda polivinil plastikleri kullanılmaya başlamıştır. Günümüzde çoğunlukla polivinil bütiral (PVB), polikarbonat (PC) ve akrilik (pleksi) kullanılmaktadır.

Polivinil Bütiral (PVB): Birçok yüzeye yapışma, optik netlik, esneklik, tokluk ve çoğunlukla güçlü bağlanma gerektiren uygulamalar için kullanılan bir reçinedir. İki veya daha fazla camın ısı ve basınç altında birleştirilmesi sırasında kullanılan renkli veya renksiz tipleri olan özel bağlayıcılardır. Cam kırılması halinde parçacıkları yerinde tutarak yaralanma riskini azaltır.

Polikarbonat (PC): Sert ve sağlam bir plastiktir. Cama göre oldukça hafiftir. Yüksek sıcaklık ve darbe mukavemeti vardır. Geri dönüştürülebilir ve termoform edilebilir. %87-91 oranında ışık geçirgenliğine sahiptir. Akriliğe göre 25-30 kat daha güçlüdür. Diğer malzemelerden daha pahalıdır. Polikarbonat mermiyi yakalar ve enerjisini emerek diğer taraftan çıkışını engeller.

Akrilik (Pleksi): Sert ve şeffaf bir plastiktir. Işık geçirgenliği %92 oranındadır. Avantajı; camdan 10 kat daha güçlü, darbeye karşı dayanıklı, ucuz ve camdan yaklaşık %50 oranında daha hafiftir. Dezavantajı; sıcaklığa karşı yüksek dirençli değildir ve cama göre çizilme ihtimali yüksektir.

Nasıl Üretilir?

Öncelikle kullanılacak olan camların kalınlığı 3-10 mm arasında değişmektedir. Camların temiz olması için yıkanması gerekmektedir. Yıkandıktan sonra cam üzerindeki nem oranı kontrol edilir. İki düz cam arasında nem veya ıslaklık olmamalıdır. Camın arasına koyulacak olan PVB cama uygun ebatlarda kesilir. Ardından cam üzerine yerleştirilir ve ikinci cam da PVB’nin üzerine koyulur. İkinci cam yerleştirildikten sonra herhangi bir hava boşluğu olmamalıdır. Daha sonra camların dışına taşan PVB’ler bir miktar fazlalık kalacak şekilde kesilmektedir. Fazlalık bırakılmasının sebebi ısıtma işleminde ara malzemenin kendisini çekerek camlar arasında boşluk oluşmamasını sağlamaktır. Lamine edilen (cam+pvb+cam) cam daha sonra ısıtma ve presleme işleminden geçer. 110-120°C’ lik fırına girip çıktıktan sonra silindirlerin arasından geçerek pres işlemi gerçekleşir. Fırının derecesi diğer fırınlara göre değişiklik göstermektedir. Çoğu zaman bu işlem, tabakalar arasında havanın sıkışmasını önlemek için bir vakumda gerçekleşir. Bu işlemler, camlar arasındaki PVB’yi basınca ve sıcaklığa maruz bırakarak iki camın sıkı şekilde birbirine bağlanmasını sağlar.

Elde dilen bu cam diğer lamine camlarla birlikte otoklava girer. Otoklav; ara yüzeyde bulunan PVB’nin camlar ile tam olarak bağ oluşturmasını sağlayan basınç ve sıcaklık ile gerçekleştirilen bir işlemdir. Otoklav 120-140°C sıcaklığa ve 10-13 bar basınca sahip olmalıdır. Bu işlemin süresi camların kalınlığına ve fırınlara göre değişiklik göstermektedir. Burada süreyi belirleyen diğer etken ise camın ısı transfer hızıdır. Otoklavdan çıktıktan sonra lamine camların kenarından taşan PVB’ler kesilir. Kurşun geçirmez cam imalatında camın içte kalacak tarafına PC eklenir. Böylece dışarıdan ateş edildiği zaman kurşun cam ve ara malzemeleri geçse bile bir miktar enerji kaybeder. İç kısımda yer alan daha mukavemetli olan PC tabakaya ulaştığında ise tüm enerjisini bu tabakada bırakacaktır.

Balistik Testleri Nelerdir?

Güvenlik camlarının istenilen özelliklerde olup olmadıklarını anlaşılabilmesi için bazı testlerin yapılması gerekir. Bu testler balistik testlerdir. Balistik testler belli kalibrede, belli bir mesafede yapılan silahlı saldırılarda, kurşunun, dolaylı veya doğrudan güvenli bölgeye (kurşuna dayanıklı cam) geçip geçmediğinin, koruma sağlayıp sağlamadığının görülmesi ve koruma seviyesinin belirlenmesi maksadıyla yapılmaktadır. Kurşuna dayanıklı camlar, dünya çapında NIJ, NATO STANAG, VPAM ve ISO EN tarafından gelen kurşunun darbe kuvvetine karşı dirençlerine göre sınıflandırılmaktadır. Bunlar ISO EN 1063 Avrupa Standardına göre BR1, BR2, BR3, BR4, BR5, BR6 ve BR7’dir.