Kriz Ve Kriz Yönetimi

Mayıs 1, 2020Haziran 9, 2022 Ebru Canpolat 0 yorum gündem, kriz, risk analizi, verimlilik

Kriz; sebep ve sonuçları tam olarak belli olmayan, hızlı bir şekilde ortaya çıkan, şirketlerin ve örgütlerin varlığını tehdit eden, stres ve baskı yaratan durumlardır. Acil müdahale gerektirir, paniğe neden olur, zaman baskısı yaratır ve kesin bir çözümü yoktur. Kriz iyi yönetilemezse tekrarlanabilir ve risk oranı artabilir.

Kriz yönetimi; örgütün ya da şirketin olası kriz durumlarında insanların sağlığı ve güvenliği dikkate alınarak tehditlerin sebeplerinin araştırılması, tespit edilmesi, değerlendirilmesi ve hızlı bir şekilde müdahale edilmesidir.

Hangi Durumlar Krize Neden Olabilir?

Planlanan hedeflerin tutturulamaması
Ürün azalması ve maliyet artışı
Müşteri şikayetleri
Savaşlar
Şirketteki çalışanların memnuniyetsizliği ve yapılan eylemler
Rekabet artışı
İş gücünde beklenmeyen azalmalar
Şirket bilgilerinin dışarıya sızdırılması
Ciddi hastalıklara yakalanılması
Doğal afetler
Reklamlarda yanlış anlamalara yol açabilecek unsurlarla karşılaşılması
Beklenmeyen yasal değişimler
Şirketlerin el değiştirmesi
Bilgi akışındaki yanlışlıklar krize sebep olabilir.

Krizin Evreleri

1. Kuluçka Dönemi: Kriz öncesinde sinyallerin yavaş yavaş gelmeye başladığı dönemdir. Önemsenmeyen sorunların birikmesi ya da daha önce başarısız yönetilmiş bir krizin sonucunda da beklenmedik bir şekilde kuluçka dönemi başlayabilir.

2. Belirleme Anı: Krizin artık etkilerini göstermeye başladığı ve yöneticiler tarafından fark edildiği dönemdir. Örgüt sinyalleri alır, korunmak ve gerekli önlemleri almak için harekete geçer. Bu aşamada henüz büyük bir kayıp yoktur. İşletme verilerini, analiz yöntemlerini ve karar alma süreçlerini gözden geçirmesi gerekir.

3. Kriz Safhası: Kriz artık başlamış ve örgütün diğer üyeleri de krizin farkına varmıştır. Bu evrede kriz çalışanları, çevreyi ve şirketin yapısını etkilemeye başlamıştır. Günlük faaliyetler önem kazanırken uzun vadede yapılan planlamalar önemini yitirir. Radikal kararlar alınmaya başlanır, şirket içi stres artar, bilgi akışı doğru sağlanamazsa dedikodular paniğin artmasına sebep olur.

4. Müdahale Safhası: Bu safhada kriz yönetiminin önemi iyice artmıştır ve artık mevcut krizin zararlarını azaltmak için çalışmalara başlanmıştır. Yapılan hatalar krizin doğru yönetilmemesine sebep olacağı için atılan her adım çok dikkatli atılmalı ve doğru analizler ile desteklenmelidir. Örgüt ya da işletme içindeki kişiler, kriz dönemindeki değişikliklere adapte olabilmesi ve panik yaparak hataya sebep olmaması açısından doğru bilgilendirilmelidir. Eğer şirket çalışanları doğru bilgilendirilmez ise tecrübeli eleman kaybına sebep olabilir ve şirketin krizden hasar görme riski artar. Şirket bu süreçte politikalarını, stratejilerini gözden geçirmeli ve hemen kriz planını uygulamalıdır.

5. Kriz Sonrası Yeniden Yapılandırma: Kriz artık az ya da çok hasarla geçmiş ve işletme kriz sonrasında devamlılık sağlayabilmek için çalışmalara başlamıştır. Krizin sinyal verme aşamasından bu aşamaya kadar ki süreçte işletme ya da örgütteki üyelerin psikolojik durumları da çok önemlidir ve verimin düşmemesi için öncelik çalışanların sağlığıdır. Bu aşamada kriz süreci gözden geçirilmeli ve krize sebep olan ana sebepler belirlenmelidir. Bu sebeplerin gelecekte yeni bir krize sebep olabileceği unutulmamalı ve olası kriz durumları için plan yapılırken göz önüne alınmalıdır. Şirket ya da örgütler geçirilen krizden doğru dersleri çıkarmalı ve gerekli çalışmaları yaparak mevcut durumunu yapılandırmalıdır. Çalışanların adapte olabilmeleri için gerekli eğitimler verilmeli ve bu noktada küçük masraflardan kaçınılmamalıdır.

Kriz Yönetiminde Nasıl Bir Yol İzlenmeli?

Stratejik Tahmin: İşletme ya da örgüt simülasyon, niteliksel tahmin yöntemleri, ekstrapolasyon, neden-sonuç analizleri gibi yöntemleri kullanarak tahminler yapar. Burada alınan kararlar gelecekteki kriz olasılıkları için zamandan tasarruf sağlamalarına yardımcı olur.

Olasılık Planlaması: Kriz beklenmedik bir anda ortaya çıktığı için öncesinde belirli olasılıklar göz önüne alınarak planlama yapılır. Mevcut durumdaki problemler belirlenir ve bunların krize yol açma potansiyeli olup olmadığı araştırılır. Eğer krize yol açma potansiyeli var ise bu krizden neler etkilenir ve daha önce bu tür krizlerde ne gibi önlemler alınmış bunlar araştırılır. Krizi önlemek için alınacak önlemlerin rakip firmalar tarafından engellenme olasılıkları da mutlaka göz önüne alınmalıdır.

Senaryo Analizi: Olası kriz durumları için çeşitli senaryolar üretilir. Üretilen senaryoların olumlu-olumsuz yönleri, şirketi etkileme dereceleri, rakiplerin bu durumdan nasıl etkileneceği gibi durumlar için analiz yapılır. Olumsuzluklar için yeniden yapılandırma yapılarak yeni senaryolar üretilir.

Kriz Yönetimi Takımı Oluşturma: Kriz ortaya çıkmadan önce bir kriz yönetimi takımı oluşturulmuş olması çok önemlidir. Kriz anında uyum sağlamak ve iş bölümü yapmak stres, panik gibi etkenlerin olması sebebiyle daha zor olacaktır. Bu yüzden ekipler öncesinde oluşturulmalı ve belirli periyotlarda toplanarak potansiyel krizlerin analizini yapmalıdır. Bu takımda işletme departmanlarının yöneticileri gibi önemli etkilere sahip kişiler olurken mutlaka bir psikolog da yer almalıdır. Kriz başlangıcından sonuna kadar asıl önemli olan kişilerin ruh ve beden sağlığıdır.

Kriz Yönetiminde Yöneticinin Rolü Nedir?

Yöneticilerin en önemli rolü kriz sinyallerini yakalayabilmektir. Krize her anlamda hazırlıklı olması ve krizin nasıl yönetileceği ile ilgili senaryoları hazırlaması gerekir.
Kriz anında radikal kararlar alınacağı için şirket ile ilgili analizleri her an elinde bulundurmalı ve doğru kararları alabilmelidir.
Çalışanlarını ve gerekiyorsa halkı bu süreçten haberdar etmeli, doğru bilgilendirmeli, bilgi kirliliğini ve dedikoduyu önlemelidir.
Çalışanlarına öncesinde eğitim vermeli ve sürece hazırlamış olmalıdır.
Gereksiz masrafları ertelemeli ve borçları yeniden yapılandırarak alacağı tahsilatları da hızlandırmalıdır.
Kriz anında krize sebep olan bir suçlu aramak yerine krizin çözümüne odaklanmalıdır.
Stres yönetimini iyi yaparak şirketin daha fazla panik olmasını önlemek ve bu sayede kişilerin psikolojik durumlarının sağlıklı olmasını sağlamak da yöneticinin en önemli görevlerindendir.
Doğru ekibi kurmalı, herkesin fikrini önemsemeli ve yeniliklere açık olmalıdır.
Kişisel çıkarlarını değil şirketin çıkarlarını önemsemeli ve kararlarını bu doğrultuda almalıdır.

Kriz Yönetiminde Çalışanların Rolü Nedir?

Kriz ansızın gelebilir. Bu yüzden çalışanların öncesinde bu duruma ayak uydurabilmek için kendilerini hazırlamış ve eğitmiş olmaları çok önemlidir.
Bu süreçte medyanın, rakip firmaların ya da diğer dış etkenlerin şirket ile ilgili söylediği asılsız bilgilere inanmak yerine yöneticinin söylediklerine göre hareket etmeli ve stres yönetimini doğru yapması gerekir.
Paniğe kapılmadan mevcut plana ayak uydurmalı, şirketin bu süreçte paylaştığı bilgileri dışarıya sızdırmamalıdır.
Kendi moralini ve motivasyonunu korumaya çalışmalı, koruyamıyorsa bile diğer kişileri etkilememek için çaba göstermelidir.
Bilgi kirliliğinin önlenmesi ve her kafadan farklı seslerin çıkmasını engellemek amacıyla bir planı varsa bunu somut verilerle güçlendirmeli ve kesinliğinden emin olduğu bilgileri paylaşmalıdır.