Kromatografi Nedir?

Nisan 23, 2019Temmuz 27, 2020 admin 0 yorum GC, HPLC, kimya, Kimya mühendisi, kimyager, Kromatografi

Kromatografi, bir karışımdaki iki yada daha fazla bileşenin hareketli (sıvı veya gaz) bir faz yardımıyla, sabit (genelde katı) bir faz arasından değişik hızlarda hareket etme esasına dayanan ayırma yöntemleri topluluğuna verilen genel isimdir.

Uygulama Biçimine Göre Kromatografi Çeşitleri

Düzlemsel Kromatografi
Kağıt Kromatografisi
İnce Tabaka Kromatografisi
Kolon Kromatografi
Gaz Kromatografi
Yüksek Performanslı (Basınçlı) Sıvı Kromatografisi
Süperkritik Akışkan Kromatografisi

Ayrılma Mekanizmalarına Göre Kromatografi Çeşitleri

Adsorbsiyon Kromatografisi
Dağılma Kromatografisi
İyon Değiştirme Kromatografisi
Jel Filtrasyon Kromatografisi
İyon Çifti Kromatografisi
Afinite Kromatografisi

Faz Tiplerine Göre Kromatografi Çeşitleri

Sıvı-Sıvı / Sıvı-Katı / Gaz-Katı / Gaz-Sıvı

HPLC-LC VE GC en yaygın ve çok kullanılan kromatografi çeşitleridir.

HPLC (High Performance Liquid Chromatography) (Yüksek Performanslı Sıvı Kromatografisi)

Performance bazı kaynaklarda Pressure olarak da karşımıza çıkabilir. Buradaki Performance sözcüğü ayırım gücüdür. Pressure ise mobil fazın yüksek basınçla hareket etmesinden kaynaklanmaktadır.

Bir sıvıda çözünmüş bileşenlerin bir kolon içerisinde bulunan genellikle katı bir destek üzerindeki sabit faz ile değişik etkileşimlere girmesi, kolon içinde değişik hızlarla hareket etmesi sonucu, farklı zamanlarda bileşenlerin kolonu terk ederek birbirlerinden ayrılması esasına dayanır.

Hareketli Faz: Sıvı (asetonitril, metanol, etanol, etil asetat, su gibi solventler)

Sabit Faz: Çok küçük katı parçacıklar (kolonun dolgu maddeleri olan silisyum dioksit, alüminyum oksit, gözenekli polimer ve iyon değiştirici reçineler gibi)

HPLC’nin Yaygın Kullanılma Sebepleri

Duyarlılığı
Kantitatif tayinlere kolaylıkla uyarlanabilir olması
Uçucu olmayan ve kolayca bozunabilen bileşikleri ayırabilmesi
Sanayinin, birçok bilim dalının ve toplumun birinci derecede ilgilendiği maddelere geniş bir şekilde uygulanabilirliğidir.

Kullanım Alanları

İlaçlar (Antibiyotikler, steroitler)
Biyokimyasallar(Aminoasitler, proteinler)
Endüstriyel Kimyasalllar (Çok halkalı aromatikler, boyalar)
Kirleticiler( Pestisitler,fenoller)
Klinik Tıp (Safra asitleri, ilaç metabolitleri)
Uyuşturucular (Zehiler, kan alkolü, narkotikler)

Bir HPLC Ünitesi ;
Degasser, Pompa, Autosampler, Kolon ve Dedektör olmak üzere 5 ana bölümden oluşur.

Degasser: Mobil faz şişesinden taşınan hareketli fazdaki hava kabarcıklarının ve çözünmüş havanın giderilmesini sağlar.

Pompa:Temel olarak mobil fazın yüksek basınçla HPLC sistemi içerisinde hareket etmesini sağlar.

Autosampler (Örnekleyici): Autosampler numunelerin kolon ve dedektöre gönderilmesini sağlar.

Dedektör: Görüntünün yansıtılmasını sağlar.

GC (Gas Chromatography) (Gaz Kromatografisi)

Gaz Kromatografisi, bozunmadan uçucu hale geçebilen, ısıya dayanıklı organik ve inorganik bileşiklerin bir kolonda farklı hızlarla ilerleyerek ayrılması ve tayininde kullanılan bir tekniktir.Örnek uçucu hale geçirilip ısıtılmış bir kromatografik kolona gönderilir.Örneklerin kolondan taşınımı inert bir gaz (helyum, hidrojen) ile sağlanır.